سرگیجه از دیدگاه حکیم عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب معالجات

Authors

مجید نیمروزی

m nimruzi علیرضا صالحی

ar salehi محمد هادی ایمانیه

mh imanieh

abstract

محمد عقیلی خراسانی پزشک و حکیم نامدار ایرانی است در اواخر قرن 12 و اوایل قرن 13 می زیسته است. ذخائر التراکیب یا قرابادین کبیر، مخزن الأدویه و تذکره اولی النهی، خلاصه الحکمه و معالجات کتابهایی هستند که از عقیلی به جا مانده است. کتاب معالجات عقیلی مجموعه ای است که در آن طبقه بندی جامع بیماریها از دیدگاه طب سنتی ایران به همراه روشهای درمانی مجرب بیان گردیده است. بر این اساس هدف از این مطالعه بررسی بیماری دوار یا سرگیجه از دیدگاه عقیلی در کتاب معالجات می باشد. سرگیجه توصیفی است که بیماران در بیان حالات مختلفی که در سر احساس و یا اختلالاتی را که در تعادل و راه رفتن تجربه می کنند ذکر می نمایند. شیوع سرگیجه ی حقیقی در جامعه حدود 5 % و میزان بروز سالیانه آن 1%می باشد. در طب سنتی ایران به سرگیجه حقیقی دوار می گویند. دوار بیماری است که فرد تصور می کند که اشیا به دور سر و بدن او می چرخند و در این حالت ، نشستن و ایستادن برای او دشوار است و ترجیح می دهد خود را در وضعیت درازکشیده و خوابیده قرار دهد. علت کلی دوار حرکت موجی روح در فضاها و رگهای دماغ است. گاهی حرکت ارواح به علت عوامل خارجی مثل ضربه و یا سقوط می باشد و در این حالت مثل آن است که در آب چیزی سنگین اندازند و امواج دایره شکلی در آب بوجود آید. گاهی علت دوار، اسباب داخلی در بدن است که در جوهر دماغ حاصل شده است، به صورتی که انسان در این حال تصور می کند که اشیای دور او در حال چرخش هستند، در حالی که اشیا ثابت هستند ولی ارواح در دماغ در حال گردش می باشند. در دوار ناشی از اسبا ب داخلی ممکن است ماده دوار در خود دماغ باشد و یا دوار شرکی باشد و ماده دوار در دماغ نباشد. درمان دوار در طب سنتی بر اساس تشخیص اسباب بیماری صورت می گیرد. اگر علت خارجی باشد ، ابتدا بیمار را از معرض این علل منع و بعد از آن در صورت ایجاد سوء مزاج به تبدیل مزاج و اصلاح آن اقدام می نمایند. اگر علت دوار اسباب داخلی باشد، بر اساس اینکه علت در جوهر دماغ باشد و یا مشارکت اعضا مطرح گردد، در سوء مزاج ساده ، تبدیل مزاج در سوء مزاج مادی، نضج و اسهال ماده را انجام باید داد

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین دیدگاه های اسلامی حکیم محمدحسین عقیلی علوی خراسانی شیرازی در مجمع الجوامع

مقدمه و هدف:هرچند تاریخ پزشکی ایران شاهد ظهور تعداد زیادی از اطباء و حکیمان برجسته و اخلاقی بوده اما تأثیرپذیری حکیم عقیلی از تعالیم اسلامی، ابتکارات طبی نشأت گرفته از اعتقادات مذهبی و جامعیت کتاب مجمع­الجوامع ایشان از علل اصلی شکل­گیری این پژوهش با هدف تبیین دیدگاه­های اسلامی حکیم عقیلی در مجمع­الجوامع است تا شاید پاسخگوی نیاز جامعه اسلامی در راستای معرفی الگوهای عملی باشد. <...

full text

«ادویه جدیده» در آثار دارویی عقیلی خراسانی

«ادویه جدیده» اصطلاحی است که عقیلی خراسانی در وصف تعدادی از مفردات کتاب‌های دارویی خود به کار برده است. وی این اصطلاح را به داروهایی اطلاق نموده است که در طب سنّتی سابقه‌ی مصرف نداشته و از خارج وارد می‌شدهاند. پژوهش پیرامون «ادویه جدیده» اگرچه دارای ارزش تاریخی است (مثلاً چگونگی تجارت داروها در گذشته)، در عین حال نشان دهنده‌ی رویکرد اطبای سنّتی در مواجهه با پزشکی و داروسازی غربی نیز می‌باشد. در ای...

full text

«ادویه جدیده» در آثار دارویی عقیلی خراسانی

«ادویه جدیده» اصطلاحی است که عقیلی خراسانی در وصف تعدادی از مفردات کتاب های دارویی خود به کار برده است. وی این اصطلاح را به داروهایی اطلاق نموده است که در طب سنّتی سابقه ی مصرف نداشته و از خارج وارد می شدهاند. پژوهش پیرامون «ادویه جدیده» اگرچه دارای ارزش تاریخی است (مثلاً چگونگی تجارت داروها در گذشته)، در عین حال نشان دهنده ی رویکرد اطبای سنّتی در مواجهه با پزشکی و داروسازی غربی نیز می باشد. در ای...

full text

بررسی کتاب تحفۀ حکیم مؤمن، از دیدگاه ادبی و طبی

سابقه و هدف: تاکنون تحقیقات زیادی در موضوعات مرتبط با طب سنتی انجام شده است؛ اما  اغلب به‌صورت کلی بوده و کمتر به جزییات توجه شده است و به نحوۀ بیان، زبان گفتار، چگونگی توصیف جزئیات و دیدگاه‌های متفاوت پدیدآورندگان آثار توجه نشده است. این مقاله با هدف کمک به افزایش اطلاعات و دانسته‌های دارویی کهن و معرفی هرچه بهتر آثار طبی به جامعۀ علمی کشور به منظور به کارگیری آن در میان محققان و داروسازان گیا...

full text

بررسی کتاب تحفۀ حکیم مؤمن، از دیدگاه ادبی و طبی

سابقه و هدف: تاکنون تحقیقات زیادی در موضوعات مرتبط با طب سنتی انجام شده است؛ اما  اغلب به صورت کلی بوده و کمتر به جزییات توجه شده است و به نحوۀ بیان، زبان گفتار، چگونگی توصیف جزئیات و دیدگاه های متفاوت پدیدآورندگان آثار توجه نشده است. این مقاله با هدف کمک به افزایش اطلاعات و دانسته های دارویی کهن و معرفی هرچه بهتر آثار طبی به جامعۀ علمی کشور به منظور به کارگیری آن در میان محققان و داروسازان گیا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
طب سنتی اسلام و ایران

جلد ۳، شماره ۴، صفحات ۴۴۳-۴۴۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023